Alp Uzuner

Bu rapor 2 farklı dilde yazılmıştır. Türkçe sürümüne ulaşmak için tıklayınız.

This report is written in 2 languages. Click here to see English version.

---

Gentor, Open Solver add-in’ini kullanarak “Tedarik Zinciri” süreçlerini optimize eden ücretsiz bir Excel-VBA modelidir.

Gentor dosyasını açtığınızda 1 kurulum, 5 tane de optimizasyon çalışmasına ait button göreceksiniz.

Aşağıdaki 5 optimizasyon çalışmasını efektif bir şekilde kullanabilmek için “Open Solver” adlı Excel Add-in’i yüklemeniz gerekmektedir.

Optimizasyon Çalışmaları

1. MPS (Master Production Scheduling)
2. MRP (Materials Resource/Requirements Planning)
3. PS (Preference Scheduling)
4. CP (Capacity Planning)
5. NP (Network Planning)

0. Kurulum – Open Solver’ı Yüklemek

Dosyanın içerisindeki “Install Open-Solver” buttonına tıkladığınızda; Excel Add-in’i indirebileceğiniz sayfaya yönlendirileceksiniz:

İndirme işlemi tamamlandıktan sonra; zip’in içerisindeki dosyaları aşağıdaki adrese kopyalayın: C:\Users\”user name”\AppData\Roaming\Microsoft\Addins

Ardından “Gentor” Excel dosyasını açıp, kurulumu tamamlamanız gerekmektedir. Bunun için yapmanız gereken işlemleri aşağıda bulabilirsiniz:

1. File -> Options’a tıklayın.
2. Açılan yeni pencerede “Add-Ins” sekmesine giderek; Manage (Excel-Add-ins) yanındaki “Go…” buttonına tıklayın.

3. Yeni bir pencere belirecek, bu pencerede “Browse” buttonına basın.

4. Biraz önce “Open-Solver” dosyalarını kopyaladığımız adrese gidin ve “OpenSolver.xlam” dosyasını seçin.

5. İşlemi başarıyla tamamlandığınızda; “Gentor” Excel dosyasının içerisinde bulunan “Data” sekmesinin altında “OpenSolver” Add-in’inin belirdiğini göreceksiniz.

1. MPS (Master Production Scheduling)

Modelin ilk optimizasyon aracının ismi MPS (Master Production Scheduling). Herkesin bildiği gibi şirketler için stok fazlalığı şirketlere maliyet olarak dönerken, stok eksikliği de piyasada memnuniyetsizlik yaratan bir durum. Bu ikisi arasındaki dengede doğru bir planlamadan geçiyor. Doğru planlamayı da Gentor sayesinde rahatlıkla yapabilirsiniz.

Gentor’u açtığınızda “Master Production Scheduling” isimli buttona basın.

Buttona bastığınızda yeni bir ekran belirecek. Bu ekranda, “Model”i kurmak isteyip, istemediğiniz soruluyor. Daha öncesinden kurulumu gerçekleştirdiyseniz; çalışmalarınızın silinmemesi adına “NO” demeniz gerekiyor. Bu işlemi ilk defa gerçekleştiriyorsanız; kurulum işlemini yapabilmek için “YES” demelisiniz. Biz “Master Production Scheduling” için ilk defa kurulum gerçekleştireceğimiz için “YES”e tıklayacağız.

Bir sonraki ekranda kaç ürünü optimize etmek istediğiniz sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum ürün sayısı 50’dir.

Seçtiğiniz ürün sayısına göre dizayn edilmiş yeni bir sayfa belirecek. Bu sayfada girmeniz gereken 8 alan bulunuyor.

• Finished Goods Number: Ürünün numarası,
• Finished Goods Text: Ürünün ismi,
• Batch Size: Ürünün batch büyüklüğü (1 parti üretimde elinize geçecek miktar),
• Starting Stock: Başlangıç stoğunuz,
• Responsible: Ürün sorumlusu,
• Cost: 1 adet ürünün size olan maliyeti,
• Min: Bir üretim olduğunda üretilebilecek minimum parti sayısı (Örnek vermek gerekirse: Buraya 2 yazarsanız, 1 parti sizin ihtiyacınızı karşılasa dahi Gentor, en az 2 partilik üretim önerisi verecektir)
• Max: Bir üretim olduğunda üretilebilecek maksimum parti sayısı (Bir ayda buraya yazdığınız adetten fazla üretim önerisi yapılamaz. Gentor, bu kıstasa uyabilmek için önceki ve sonraki ayları dikkate alarak planlamasını revize eder)

“OK” buttonına bastığınızda kurulum işlemini tamamlayacaksınız ve aşağıda görülen 10 yeni sheet aktif olacak.

“Configuration” sheeti ilk karşınıza gelecek sheet olacak ve bu sheet içerisinde, biraz önce tanımladığınız ürünlerinizi göreceksiniz.

Daha sonrasında “Forecast” sheetine geçerek ürünleriniz ay bazında forecastlerini tanımlayabilirsiniz.

NOT: Maksimum forecast tanımlayabileceğiniz ay sayısı 48’dir.

Ardından “DoC” sheeti üzerinden “Days of Coverage” değerlerini ürün ve ay bazında tanımlayabilirsiniz. Hesaplama “Forecast” sheetine girdiğiniz miktarlar üzerinden yapılacaktır. Kısacası, kaç günlük stokla gitmek istediğinizi bu sheet üzerinden belirleyebilirsiniz.

“Extra” sheeti üzerinden spesifik bir ay için özel olarak safety stock belirleyebilirsiniz. Diyelim ki: “Painkiller 1” için Temmuz sonunda 60 günlük stok istiyorsunuz fakat, bir haber aldınız ve ekstradan 15.000 adet stoğa ihtiyaç duydunuz. Eğer Extra sheetine, Temmuz ayı için 15.000 adet girerseniz; o ayı en az 60 günlük stok + 15.000 adetlik safety stockla kapatacaktır.

“Min Prod. (Month)” sheeti üzerinden spesifik bir ay için minimum üretim planlaması tanımlayabilirsiniz. Bir üretim ihtiyacınız olmasa bile; bu sheet sayesinde Gentor’u üretim yapmaya zorlayabilirsiniz.

Bu sheetin, Configuration sheetindeki Min’den farkı ise; Configuration sheeti geneli baz alırken, bu sheet ay bazında işlem yapabiliyor.

“Antifebrile 1” için Ağustos ayında 3 partilik validasyon üretimi yapacağımızı varsayalım.

“Max Prod. (Month)” sheeti üzerinden spesifik bir ay için maximum üretim planlaması tanımlayabilirsiniz. Bu sheet, daha çok fabrika kapanışları ve hammadde/ambalaj malzemeleri eksiklikleri için uygundur. Belli bir ayda üretim yapılmayacağını tanımlarsanız; Gentor, kıstaslara uyabilmek için önceki ayları değiştirerek üretim planınızı hazırlayacaktır.

Kasım ayında makine bakımları için fabrikamızın kapandığını, dolayısıyla üretim yapılamayacağını ve “Cough Medicine 1” için ise Eylül ayında maksimum 3 parti üretebileceğimizi kabul edelim.

“(-) Stock” sheeti üzerinden ise stoğumuzu doğrudan uçurabiliriz. Biraz önce, “Antifebrile 1” için Ağustos ayında 3 partilik validasyon üretimi yapacağımızı söylemiştim. Bu validasyon üretimi olduğu için hemen satışlara giremeyecek. Dolayısıyla stokta görünmesi gereksiz. Ağustos ayına 108.000 (3 x 36.000 (Antifebrile 1 batch size) yazarsam; üretilse dahi stoklarıma girmeyecektir.

“(+) Stock” sheeti üzerinden ise havadan stok sokabiliriz. “Antifebrile 1” üretildikten 3 ay sonra satışa girebilir dersek; Kasım 18’de satış stoklarımıza yeniden alabiliriz.

“Your Plan” sheetine de kendi yaptığınız mevcut planlamayı yazabilirsiniz. Bu sayede Gentor’u çalıştırdığınızda kendi sonuçlarınızla Gentor’un sonuçlarını karşılaştırabilirsiniz.

Son olarak, “Model” sheetine Gentor’u çalıştırabilmek için geri dönüyoruz. Tarih aralığını B2 ve C2 hücrelerinden, ürün aralığını ise B4 ve C4 hücreleri üzerinden belirleyebilirsiniz.

İşlemi bitirdikten sonra “Gentor” logosuna tıklayın.

Logo’ya bastıktan sonra “Gentor” sizin için çalışmaya başlayacak. Çalışması bittiğinde ise masaüstüne “Plan” adıyla yeni bir dosya oluşturacaktır. Bu dosyada, Gentor’un üretim planı önerisiyle; bu önerinin kendi yaptığınız planla arasındaki farkları ayrıntılı bir şekilde bulabilirsiniz.

“Plan” adlı dosyayı açtığınızda içerisinde “Plan” ve “Difference” adlı 2 sheet bulacaksınız.

“Plan” sheetinde Gentor’un üretim planı önerisini bulabilirsiniz. Birkaç kıstas belirlemiştik onları hatırlayalım:

1. Gentor’u 3 ürün için çalışmasını isterken; tarih aralığını Nisan 18 – Şubat 19 olarak belirlemiştik.
2. “Painkiller 1” için minimum üretim sayısı 2, maksimum üretim sayısı 7’ydi.
3. “Antifebrile 1” için minimum üretim sayısı 2, maksimum üretim sayısı 7’ydi.
4. “Cough Medicine 1 için” minimum üretim sayısı 3, maksimum üretim sayısı 15’ti.
5. “Antifebrile 1” için Ağustos ayında minimum 3 partilik üretim istemiştik.
6. “Cough Medicine 1” için Eylül ayında maksimum 3 partilik üretim istemiştik.
7. Kasım ayında fabrikamız kapalı olacağından hiç üretim yapılamayacağını tanımlamıştık.

Aşağıda da görebileceğiniz üzere tüm kıstaslar sağlanmıştır.

“Difference” sheeti üzerinden de Gentor’un sonuçlarını, kendi sonuçlarınızla ayrıntılı bir şekilde değerlendirebilirsiniz.

Son olarak, “Antifebrile 1” ürün için Ağustos validasyon üretimleri, Ağustos ayında değil de Kasım ayında satışa girebilir demiştik. Gördüğünüz gibi, Gentor doğru bir şekilde bu kıstası da planlamasına yansıtabilmiştir.

Gentor’u bir sonraki çalıştırmanızda; “NO” buttonına basmayı unutmayın. Aksi takdirde, yaptıklarınız silinecektir.

2. MRP (Materials Resource/Requirements Planning)

Fazla stoklar şirketlere sadece maliyet olarak dönmez, aynı zamanda depo kapasitesini de olumsuz etkiler. Doğru zaman ve doğru miktarda siparişler vermek istiyorsanız; Gentor – MRP toolunu kullanabilirsiniz. Bitmiş ürünlerinizin içerisine giren ambalaj ve hammaddelerin planlamasını bu tool aracılığıyla rahatlıkla yapabilirsiniz.

Gentor’u açtığınızda “Materials Resource Planning” isimli buttona basın.

Buttona bastığınızda yeni bir ekran belirecek. Bu ekranda, “Model”i kurmak isteyip, istemediğiniz soruluyor. Daha öncesinden kurulumu gerçekleştirdiyseniz; çalışmalarınızın silinmemesi adına “NO” demeniz gerekiyor. Bu işlemi ilk defa gerçekleştiriyorsanız; kurulum işlemini yapabilmek için “YES” demelisiniz. Biz “Materials Resource Planning” için ilk defa kurulum gerçekleştireceğimiz için “YES” diyeceğiz.

Yeni ekranda kaç malzemeyi optimize etmek istediğiniz sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum malzeme sayısı 50’dir.

Bir sonraki ekranda ise bu malzemelerin kaç bitmiş üründe kullanıldığını girebilirsiniz.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum ürün sayısı 50’dir.

Seçtiğiniz malzeme sayısına göre dizayn edilmiş yeni bir sayfa belirecek. Bu sayfada girmeniz gereken 8 alan bulunuyor.

• Materials Number: Malzemenin numarası,
• Materials Text: Malzemenin ismi,
• Lead Time: Malzemenin teslim süresi (gün üzerinden),
• MOQ: Malzemenin minimum sipariş miktarı,
• Pack Size: Malzemenin paket büyüklüğü, aynı zamanda rounding valuesu,
• Offset: İhtiyaçtan kaç ay önce getirmek istiyorsanız onu yazmalısınız (Örnek vermek gerekirse: İhtiyaçtan 2 ay önce getirmek istiyorsanız; “ -2 “ yazmalısınız),
• Responsible: Malzeme sorumlusu,
• Supplier: Malzemenin tedarikçisi.

“OK” buttonına bastığınızda; girdiğiniz bitmiş ürün sayısına göre dizayn edilmiş yeni bir sayfa belirecek. Buraya bitmiş ürünlerinizin numarasını ve ismini yazın.

Yeni penceredeki “OK” buttonına bastığınızda kurulum işlemini tamamlayacaksınız ve aşağıda görülen 10 yeni sheet aktif olacak.

“Info” sheeti ilk karşınıza gelecek sheet olacak ve bu sheet içerisinde, biraz önce tanımladığınız malzemelerinizi göreceksiniz.

İlk olarak “Production” sheeti üzerinden bitmiş ürünlerinizin üretim planını işleyin.

Daha sonrasında “Calculation” sheetinde mini bir BOM oluşturmanız gerekiyor. Bunun için malzemelerinizin, tanımladığınız bitmiş ürünlerinizde 1 partide ne kadar kullanıldığını yazmalısınız. Bunun için yapmanız gereken işlem oldukça basit:

1. C sütununa; malzemenizin ismini,
2. F sütununa; kullanıldığı bitmiş ürününüzün ismini,
3. D sütununa ise tüketim miktarını yazmanız gerekiyor.

Hesaplama işlemi otomatik olarak yapılacaktır.

NOT: Malzemelerinizin ve bitmiş ürünlerinizin ismini Gentor’a tanımladığınız şekilde yazmanız gerekmektedir.

“Stock” sheeti üzerinden güncel stoğunuzu malzeme bazında işleyebilirsiniz.

NOT: Delete buttonına bastığınızda; tanımladığınız stoklar otomatik olarak silinecektir.

“Open PO” sheeti üzerinden açık siparişlerinizi işleyebilirsiniz, yazdığınız tarih ve miktarlar “MRP” sheetine otomatik olarak işlenecektir.

NOT: Delete buttonına bastığınızda; tanımladığınız açık siparişler otomatik olarak silinecektir.

“NOT 2: Purchasing Document, sipariş numarasıdır, hesaplamayı etkilememektedir.

Son olarak, “MRP” sheetine Gentor’u çalıştırabilmek için gidiyoruz. Tarih aralığını B8 ve C8 hücreleri üzerinden belirleyebilirsiniz.

“Open PO” sheetine yazdığınız miktarlar, “MRP” sheetindeki Open PO satırı üzerinde de gözükecektir.

Ayrıca, tanımladığınız stock ve belirlediğiniz üretim planına göre tüketim miktarlarını da görebilirsiniz:

İşlemi bitirdikten sonra “Gentor” logosuna tıklayın.

Logo’ya bastıktan sonra “Gentor” sizin için çalışmaya başlayacak. Çalışması bittiğinde ise masaüstüne “New Order” adıyla yeni bir dosya oluşturacaktır. Bu dosyada, Gentor’un sipariş önerilerini bulabilirsiniz.

“New Order” adlı dosyayı açtığınızda; Gentor’un sipariş önerilerini bulabilirsiniz.

“New Order” adlı dosyada gördüğünüz öneriler bugün açmanız gereken siparişlerdir. Diğer ayların sipariş önerilerine; Gentor dosyasında bulunan “MRP” sheetindeki “Order” satırı üzerinden kontrol edebilirsiniz:

Gentor’u bir sonraki çalıştırmanızda; “NO” buttonına basmayı unutmayın. Aksi takdirde, yaptıklarınız silinecektir.

3. PS (Preference Scheduling)

İş yaşamında herkesi mutlu etmek ve adil olmak zordur, özellikle de vardiya planlamasında. Bu problemin üzerinden gelebilmek için de Gentor – PS toolunu kullanabilirsiniz.

Gentor’u açtığınızda “Preference Scheduling” isimli buttona basın.

Buttona bastığınızda yeni bir ekran belirecek. Bu ekranda, “Model”i kurmak isteyip, istemediğiniz soruluyor. Daha öncesinden kurulumu gerçekleştirdiyseniz; çalışmalarınızın silinmemesi adına “NO” demeniz gerekiyor. Bu işlemi ilk defa gerçekleştiriyorsanız; kurulum işlemini yapabilmek için “YES” demelisiniz. Biz “Preference Scheduling” için ilk defa kurulum gerçekleştireceğimiz için “YES” diyeceğiz.

Bir sonraki aşamaya geçmeden önce bu toolun birkaç özelliğinden ve kurallardan bahsetmek istiyorum:

• Kurulum aşamasında 5 farklı seviye seçebilirsiniz: Level 1, Level 2, Level 3, Level 4 ve Level 5. İmtiyaz sırası ise şu şekildedir: Level 5 > Level 4 > Level 3 > Level 2 > Level 1. Yani, optimizasyon sırasında Level 5’in tercihleri diğerlerine göre daha çok dikkate alınacaktır.
• Sabah ve akşam vardiyaları için minimum çalışan sayısı belirleyebilirsiniz.
• Her seviye için minimum çalışan sayısı belirleyebilirsiniz.
• Çalışanların kaç gün tatil yapacağını belirleyebilirsiniz.

Kurallar

1. Çalışanlar, x gün kadar tatil yapar. (x sizin tarafınızdan belirlenir)
2. Çalışanlar, 1 günde 1’den fazla vardiyada çalışamaz.
3. Çalışanlar, 1 haftada 3’ten fazla akşam vardiyasında çalışamaz.
4. Çalışanlar, 1 haftada üst üste 3 akşam vardiyasında çalışamaz.
5. Çalışanlar, peşi sıra gelen vardiyalarda çalışamaz.

Yeni ekranda kaç kişiyi optimize etmek istediğiniz sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum kişi sayısı 50’dir.

Seçtiğiniz kişi sayısına göre dizayn edilmiş yeni bir sayfa belirecek. Bu sayfada girmeniz gereken 2 alan bulunuyor.

• People Name: Kişinin ismi,
• Level: Kişinin seviyesi.

Bir sonraki ekranda, çalışanların 1 haftada kaç gün izin yapacağını belirleyebilirsiniz:

NOT: Tanımlayacağınız maksimum izin sayısı 4’tür.

Yeni sayfada; sabah ve akşam vardiyaları için minimum çalışan sayısıyla beraber, her seviye için minimum çalışan sayısını belirleyebilirsiniz.

“OK” buttonına bastığınızda; “Day Off Preferences” sheetine yönlendirileceksiniz. Bu sheet üzerinden, belirlediğiniz izin gün sayısına göre, izin tercihlerini girebilirsiniz. Biz haftalık izin sayısını 2 diye belirlemiştik.

NOT: İzin tercihini, ilgili güne “1” yazarak yapmalısınız.

İşlemi bitirdikten sonra “Gentor” logosuna tıklayın.

Logo’ya bastıktan sonra “Gentor” sizin için çalışmaya başlayacak. Çalışması bittiğinde ise “Table” adındaki yeni bir sheete yönlendirileceksiniz. Bu sheette, Gentor’un sonuçlarını ve kişilerin çalışmasını önerdiği günleri bulabilirsiniz.

Genel tercih sonuçları yukarıdaki ilk tablodan da görülebileceği üzere 91%, Level 1 için 69%, Level 2 için 80%, Level 3 için 100%, Level 4 için 100%, Level 5 için 100%. Level 1 ve Level 2 daha düşük seviyeler olduğundan dolayı tercih yüzdeleri daha düşükken, Level 3, Level 4 ve Level 5 daha yüksek seviyeler olduğundan dolayı onlara öncelik sağlanmıştır.

İkinci tabloda da kişilerin hangi gün ve vardiyalarda çalışması gerektiğine dair Gentor’un yaptığı önerileri bulabilirsiniz. Örnek: Person 1:

Sabah vardiyaları: Day 1, Day 6, Day 9, Day 12.

Akşam vardiyaları: Day 2, Day 4, Day 7, Day 10, Day 13, Day 14

İzin günleri: Day 3, Day 5, Day 8, Day 11.

Gentor’u bir sonraki çalıştırmanızda; “NO” buttonına basmayı unutmayın. Aksi takdirde, yaptıklarınız silinecektir.

4. CP (Capacity Planning)

4. Optimizasyon aracının ismi de “Capacity Planning”. Birçok şirketin farklı üretim tesisleri, bu üretim tesislerinin birbirinden farklı kapasiteleri, üretilen birbirinden farklı ürünleri ve bu ürünlerin sevk edildiği birçok alt depoları vardır. Hangi ürünün; depoların ihtiyacına göre hangi tesiste üretileceğine karar vermekte; Tedarik Zinciri süreçlerinin en zor kararlarından bir tanesidir. “Capacity Planning” konusunda, Gentor aracılığıyla rahatlıkla 12 aylık bir periyot için optimal sonuca ulaşabilirsiniz.

Gentor’u açtığınızda “Capacity Planning” isimli buttona basın.

Buttona bastığınızda yeni bir ekran belirecek. Bu ekranda, “Model”i kurmak isteyip, istemediğiniz soruluyor. Daha öncesinden kurulumu gerçekleştirdiyseniz; çalışmalarınızın silinmemesi adına “NO” demeniz gerekiyor. Bu işlemi ilk defa gerçekleştiriyorsanız; kurulum işlemini yapabilmek için “YES” demelisiniz. Biz “Capacity Planning” için ilk defa kurulum gerçekleştireceğimiz için “YES” diyeceğiz.

Yeni ekranda kaç üretim tesisiniz olduğu sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum üretim tesisi sayısı 3’tür.

Bir sonraki ekranda ise bu üretim tesislerinin isimlerini yazmanız istenecek.

Yeni ekranda ise kaç deponuzun olduğu size sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum depo sayısı 10’dır.

Bu sefer, bu depoların isimlerini yazmanız istenecek.

Bir sonraki ekranda ise kaç ürün ürettiğiniz sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum ürün sayısı 50’dir.

Yeni ekranda ise bu ürünlerin isimlerini yazmanız istenecek.

Ardından, yeni bir sheete yönlendirileceksiniz. Burada tanımlamanız gereken 4 alan bulunuyor:

• Capacity: Üretim tesisinizin kapasitesi (dakika üzerinden),
• Binary: Ürününüz ilgili tesiste üretiliyor mu? Üretiliyorsa: 1, üretilmiyorsa: 0 girmelisiniz (Örnek: Product 5 bütün üretim tesislerinde üretilebilirken, Product 6 sadece C üretim tesisinde üretilebiliyor),
• Time: 1 adet ürününüz ilgili tesiste üretilme süresi (dakika üzerinden),
• Cost: 1 adet ürününüzün ilgili tesiste üretilme maliyeti.

Bu tanımlamaları tanımladıktan sonra, yukarıdan “GO SECOND PHASE” buttonına tıklıyoruz.

Bu buttona bastığınızda; depolarınızın 12 aylık ihtiyacını ürün bazında girebileceğiniz yeni bir sheete yönlendirileceksiniz.

İşlemi bitirdikten sonra “Gentor” logosuna tıklayın.

Logo’ya bastıktan sonra “Gentor” sizin için çalışmaya başlayacak. Çalışması bittiğinde ise “CP – Result” adındaki yeni bir sheete yönlendirileceksiniz. Bu sheette, tesislerin ne kadar verimli kullanıldığı ve hangi ürünün, hangi üretim tesisinde üretilmesi gerektiğini bulabilirsiniz.

A ve B üretim tesislerinin üretim kapasitesi 550.000’ken, C üretim tesisinin üretim kapasitesi ise 2.300.000’di. Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere, Gentor 3 tesisi de 12 ay boyunca full kapasite çalıştıracak şekilde öneriler vermiştir.

Bir diğer tabloda ise, hangi ürünün hangi tesiste üretilmesi gerektiği bilgisini göreceksiniz.

Gentor’un önerisine göre: Product 1 isimli ürün, 3 ay boyunca C tesisinde üretilmesi gerekirken, Product 2 isimli ürün ilk 2 ay A tesisinde, 3.ay ise 10.976 adeti C tesisinde, kalan 812 adeti ise A tesisinde üretilmesi gerekmektedir.

Kısacası, bu sheet üzerinden tanımladığınız ürünlerin, tanımladığınız hangi tesiste üretilmesi gerektiğini 12 aylık periyot için görebilirsiniz.

Gentor’u bir sonraki çalıştırmanızda; “NO” buttonına basmayı unutmayın. Aksi takdirde, yaptıklarınız silinecektir.

5. NP (Network Planning)

Son optimizasyon aracının ismi de “Network Planning”. Şirketler, yaptıkları akıllı seçimler sayesinde çok kolay bir şekilde lojistik masraflarını azaltabilirler. Her şirket ürettiği ürünleri satabilmek amacıyla üretim tesislerinden belli bir uzaklıkta bulunan depolara sevk eder. Yapılacak sevkiyatın izleyeceği yolu bulmak aslında o kadar da zor değildir. Gentor optimizasyon modeli sayesinde de; gideceğiniz en optimal yolu rahatlıkla bulabilirsiniz.

Gentor’u açtığınızda “Network Planning” isimli buttona basın.

Buttona bastığınızda yeni bir ekran belirecek. Bu ekranda, “Model”i kurmak isteyip, istemediğiniz soruluyor. Daha öncesinden kurulumu gerçekleştirdiyseniz; çalışmalarınızın silinmemesi adına “NO” demeniz gerekiyor. Bu işlemi ilk defa gerçekleştiriyorsanız; kurulum işlemini yapabilmek için “YES” demelisiniz. Biz “Network Planning” için ilk defa kurulum gerçekleştireceğimiz için “YES” diyeceğiz.

Yeni ekranda kaç üretim tesisiniz olduğu sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum üretim tesisi sayısı 3’tür.

Bir sonraki ekranda ise bu üretim tesislerinin isimlerini yazmanız istenecek.

Yeni ekranda ise kaç teslimat noktasının olduğu size sorulacak.

NOT: Tanımlayabileceğiniz maksimum teslimat noktası sayısı 50’dir.

Bu sefer, bu teslimat noktalarının isimlerini yazmanız istenecek.

Ardından, yeni bir sheete yönlendirileceksiniz. Burada tanımlamanız gereken 4 alan bulunuyor:

• Truck Price: Üretim tesislerinizden çıkaracağınız bir kamyonun size olan maliyeti,
• Fuel Price: Kilometre başına benzin ücreti,
• Binary: Tesisten tesise sevkiyat bulunuyor mu? Bulunuyorsa: 1, bulunmuyorsa: 0 girmelisiniz. (Satırda bulunanları başlangıç noktası, sütunda bulunanları ise varış noktası olarak değerlendirmelisiniz. Örnek: A üretim tesisinden; DP 1’e gidebilirsiniz ama DP 1’den A üretim tesisine gidemezsiniz)

Bu tanımlamaları tanımladıktan sonra, yukarıdan “GO SECOND PHASE” buttonına tıklıyoruz.

Bu buttona bastığınızda; teslimat noktalarınızın arasındaki mesafeyi, km bazında girebileceğiniz yeni bir sheete yönlendirileceksiniz. (Satırda bulunanları başlangıç noktası, sütunda bulunanları ise varış noktası olarak değerlendirmelisiniz. Örnek: A üretim tesisinden; DP 1’e gitmek toplam: 784 km)

İşlemi bitirdikten sonra “Gentor” logosuna tıklayın.

Logo’ya bastıktan sonra “Gentor” sizin için çalışmaya başlayacak. Çalışması bittiğinde ise “NP – Result” adındaki yeni bir sheete yönlendirileceksiniz. Bu sheette, hangi noktadan hangi noktaya gidileceğini bulabilirsiniz.

Satırda bulunanları başlangıç noktası, sütunda bulunanları ise varış noktası olarak değerlendirmelisiniz. Gentor’un önerilerini aşağıda bulabilirsiniz:

• A -> DP 16 -> DP 46 -> DP 18 -> DP 13 -> DP 20
• A -> DP 21 -> DP 2 -> DP 19 -> DP 17 -> DP 23 -> DP 9 -> DP 31 -> DP 25 -> DP 41 -> DP 37
• A -> DP 22 -> DP 40 -> DP 42 -> DP 49 -> DP 27 -> DP 36 -> DP 39 -> DP 32 -> DP 6 -> DP 7 -> DP 1 -> DP 48
• A -> DP 43
• C -> DP 12
• C -> DP 26 -> DP 5 -> DP 29 -> DP 3 -> DP 15 -> DP 14 -> DP 11 -> DP 35 -> DP 4 -> DP 10 -> DP 50 -> DP 45 -> DP 33 -> DP 28 -> DP 8 -> DP 24 -> DP 38 -> DP 30 -> DP 34 -> DP 47 -> DP 44

Gentor’u bir sonraki çalıştırmanızda; “NO” buttonına basmayı unutmayın. Aksi takdirde, yaptıklarınız silinecektir.

Aşağıdaki link üzerinden Gentor’u indirebilirsiniz:

---

Gentor is a free Excel-VBA model that optimizes “Supply Chain” processes by using Open Solver add-in.

When you open the file “Gentor”, you will see 1 button for installation and 5 buttons for optimization studies.

In order to use following 5 optimization studies effectively, you need to install Excel Add-in called “Open Solver”.

Optimization Studies

1. MPS (Master Production Scheduling)
2. MRP (Materials Resource/Requirements Planning)
3. PS (Preference Scheduling)
4. CP (Capacity Planning)
5. NP (Network Planning)

0. Installation – Open Solver

If you click on “Install Open-Solver” button in the file, you will be redirected to the web-page where you can download Excel Add-in:

After download process is completed, extract the files from zip and copy them to the location below:

C:\Users\”user name”\AppData\Roaming\Microsoft\Addins

Then, you need to open “Gentor” Excel file and complete the installation. Here’s what you need to do:

1. Click on File -> Options.
2. Go to the “Add-Ins” tab in the new window; then click on “Go…” button next to Manage (Excel-Add-ins).

3. New window will appear, click on “Browse” button.

4. Go to the location where you copied “Open-Solver” files and select “OpenSolver.xlam” from there.

5. When you complete the installation successfully, you can see “OpenSolver” Add-in under “Data” tab in “Gentor” Excel file.

1. MPS (Master Production Scheduling)

The name of the first optimization tool is MPS (Master Production Scheduling). As everyone knows, while having excess inventory is generally regarded as bad for companies, inventory shortage results in customer dissatisfaction. The balance between these two is difficult to manage and this can be done only by proper planning. Then, you can do proper planning with Gentor easily.

When you open “Gentor” file, click on “Master Production Scheduling” button.

When you click on button, a new screen will appear. On this screen, Gentor will ask you whether you want to install “Model” or not. If you have already completed the installation before, you need to click on “NO” in order not to reset your work. If this is the first time you build a model, you need to click on “YES” to perform the installation process. We will click on “YES” since we will build “Master Production Scheduling” model for the first time.

On the next screen, you will then be asked to decide how many finished goods you want to optimize.

PS: Maximum finished goods you can define is 50.

New page will be designed based on the number of finished goods you have entered. On this screen, there are 8 fields you need to enter:

• Finished Goods Number: Finished goods’ number,
• Finished Goods Text: Finished goods’ text,
• Batch Size: The batch size of finished goods (The amount you can produce in one production),
• Starting Stock: Starting stock of finished goods,
• Responsible: Responsible person,
• Cost: Cost of one finished good,
• Min: Minimum number of parties that can be produced when production is made. (For Example: If you enter 2 here, even 1 party meets your needs, Gentor will propose you at least 2 parties for production.
• Max: Maximum number of parties that can be produced when production is made. (You cannot produce more than this amount. Gentor revises its production planning proposal by considering the previous and next months to meet this rule)

When you click on “OK” button, you will complete the installation process and 10 new sheets, which can be seen below, will be activated.

“Configuration” sheet will appear first and you will see finished goods that you just defined in the user form.

Later on, you can define the forecasts for your finished goods on a monthly basis.

PS: You can enter forecasts for 48 months at most.

You can the define “Days of Coverage” for your finished goods on a monthly basis in “DoC” sheet. The calculation will be made based on the amounts you entered in the “Forecast” sheet. In brief, you can use this sheet to determine days of stock on hand at the end of month.

You can define safety stock for a specific month via “Extra” sheet. Let’s say: You define 60 days stock on hand at the end of July for finished good “Painkiller 1”. However, you receive new information and need extra 15.000 stock. If you enter 15.000 for July in “Extra” sheet, you will have at least 60 days stock on hand plus 15.000 extra stock at the end of July.

In “Min Prod. (Month)” sheet, you can define minimum number of production for a specific month. Even if you do not need a production, you can force Gentor to give production proposal thanks to this sheet.

The difference between this sheet and “Min section in Configuration sheet” that Configuration sheet considers generally while this sheet can be processed monthly.

Let’s assume that we will produce 3 validation parties for “Antifebrile 1” in August. Then, you can enter 3 for “Antifebrile 1” in August.

In “Max Prod. (Month)” sheet, you can define maximum number of production for a specific month. This sheet can be used when there are not enough “Raw & Packaging Materials” for production and if your production facility is closed for maintenance. Gentor will prepare your production plan by changing the previous and next months to meet constraints.

Let’s assume that our production facility is closed for machine maintenance in November so that we cannot make production and we can produce 3 parties for “Cough Medicine 1” at most in September due to the fact we do not have raw materials.

We can directly remove stock from “(-) Stock” sheet. We defined 3 validation parties for “Antifebrile 1” in August. Since it is a validation production, we cannot sell them in same month. Therefore, it should not be on the sales stock. If I write 108.000 (3 x 36.000 (Antifebrile 1 batch size)) in August, it won’t appear on the stock even if it is produced.

We can directly enter stock from “(+) Stock” sheet. If we say that “Antifebrile 1” can be sold 3 months after validation productions, we can then write 108.000 in November 18.

In “Your Plan” sheet, you can enter your current plan. Once you run Gentor, you can compare Gentor’s results with yours.

Finally, we go back to “Model” sheet to run Gentor. You can specify the date range from cells B2 and C2, the product range from cells B4 and C4. Click on “Gentor” logo after you define everything.

Once you click on logo, Gentor will run for you. When it is completed, a new file called “Plan” will be created on the desktop. In this file, you can find Gentor’s production proposal and comparison between Gentor’s results and yours in detail.

When you open file “Plan”, you will find sheets “Plan” and “Difference”.

In “Plan” sheet, you can find Gentor’s production plan proposal. Let’s remember the constraints we define:

1. We wanted Gentor to run for 3 finished goods and set the date range from April 18 to February 19.
2. For “Painkiller 1”, the minimum number of production was 2 while the maximum number was 7.
3. For “Antifebrile 1”, the minimum number of production was 2 while the maximum number was 7.
4. For “Cough Medicine 1”, the minimum number of production was 3 while the maximum number was 15.
5. We wanted minimum 3 parties production for “Antifebrile 1” in August
6. We wanted maximum 3 parties production for “Cough Medicine 1” in September.
7. Since our production facility is closed for machine maintenance in November, there would be no production in November.

As you can see from the table below, all constraints have been met.

You can compare Gentor’s results with your own plan in detail in “Difference” sheet.

Lastly, we said that 3 validation parties for “Antifebrile 1” can be sold in November rather than August. As you can see, Gentor met this constraint in its production plan.

The next time you run Gentor, do not forget to click on “NO” button. Otherwise, Gentor will reset your work.

2. MRP (Materials Resource/Requirements Planning)

Excess inventory does not only cause cost, it also affects storage capacity adversely. If you want to place orders at the right time and at the right amount, you can use Gentor – MRP tool. Briefly, you can plan your packaging and raw materials consumed in your finished goods easily through this tool.

When you open Gentor, click on “Materials Resource Planning” button.

When you click on button, new screen will appear. On this screen, Gentor will ask you whether you want to install “Model” or not. If you have already completed the installation before, you need to click on “NO” in order not to reset your work. If this is the first time you build a model, you need to click on “YES” to perform the installation process. We will click on “YES” since we will build “Materials Resource Planning” model for the first time.

On the next screen, you will then be asked to decide how many materials you want to optimize.

PS: Maximum materials you can define is 50.

On the next screen, you can define the number of finished goods that your materials are consumed in.

PS: Maximum finished goods you can define is 50.

New page will be designed based on the number of materials you have entered. On this screen, there are 8 fields you need to enter:

• Materials Number: Materials’ number,
• Materials Text: Materials’ text,
• Lead Time: Lead time of materials (based on days),
• MOQ: Minimum order quantity for materials,
• Pack Size: Package size of the materials, also rounding value,
• Offset: You should be writing here: The number of months you would like to bring the material prior to the actual need. (For example: If you want to bring the material two months before the need, you should write here “ -2 ”),
• Responsible: Responsible of the material,
• Supplier: Supplier of the material.

When you click on “OK” button, you will see new page which is designed based on the number of finished goods you have entered. Write the number and name of your finished goods here.

When you click on “OK” button in the new screen, you will complete the installation process and 6 new sheets, which can be seen below, will be activated.

“Info” sheet will appear first and you will see materials that you just defined in the user form.

Firstly, enter your production plan from “Production” sheet.

Later, you need to create a mini BOM in “Calculation” sheet. For this, you should write how much of your materials are consumed for one party of your finished goods. What you need to do is quite simple:

1. Write the name of your material to Column C,
2. Write the name of your finished goods to Column F,
3. Write the amount of consumption to Column D.

Calculation will be done automatically.

PS: You should write the name of your materials and finished goods as you defined them to Gentor.

You can define current stock on material basis from “Stock” sheet.

PS: When you click on “Delete” button, the stocks you have defined will be automatically deleted.

You can define open purchase orders from “Open PO” sheet. The dates and quantities you have written, will be processed automatically in “MRP” sheet.

PS: When you click on “Delete” button, all open purchase orders you have defined will be automatically deleted.

PS 2: Purchasing document is the number of purchase orders, not affecting the calculation.

Lastly, we are going to “MRP” sheet to run Gentor. You can set the date range from cells B8 and C8.

The amounts you have written in “Open PO” sheet will also appear on the “Open PO” line in “MRP” sheet.

You can also see stock and consumption amount based on the production plan you defined:

Click on “Gentor” logo after you define everything.

Once you click on logo, Gentor will run for you. When it is completed, a new file called “New Order” will be created on the desktop. In this file, you can find Gentor’s order proposal.

When you open file “New Order”, you will find order proposal from Gentor.

You need to immediately place order proposals you see in the file “New Order”. You can check proposals for other months on “Order” line in MRP sheet of Gentor file.

The next time you run Gentor, do not forget to click on “NO” button. Otherwise, Gentor will reset your work.

3. PS (Preference Scheduling)

It is really difficult to make everyone happy and be fair in business life especially in shift planning & scheduling. You can use Gentor – PS tool to get through this problem.

When you open “Gentor” file, click on “Preference Scheduling” button.

When you click on button, a new screen will appear. On this screen, Gentor will ask you whether you want to install “Model” or not. If you have already completed the installation before, you need to click on “NO” in order not to reset your work. If this is the first time you build a model, you need to click on “YES” to perform the installation process. We will click on “YES” since we will build “Preference Scheduling” model for the first time.

Before I move on to the next step, I want to talk about a few features and the rules of this tool:

• During the installation step, you can choose 5 different levels: Level 1, Level 2, Level 3, Level 4 and Level 5. Privilege rank as follows: Level 5 > Level 4 > Level 3 > Level 2 > Level 1 so that the preferences of Level 5s will be taken into consideration more than the others.
• You can define the minimum number of people needed to work for morning and evening shift.
• You can also define the minimum number of people needed to work for each level.
• You can define the days for vacation.

Rules

1. People take x days off during the week. (x will be defined by you)
2. People cannot work more than 1 shift in a day.
3. People cannot work more than 3 night shifts during the week.
4. 3 consecutive night shifts is avoided.
5. Model prevents people from being assigned in following shifts.

On the new screen, you will be asked how many people you want to optimize.

PS: Maximum people you can define is 50.

New page will be designed based on the number of people you have entered. On this screen, there are 2 fields you need to enter:

• People Name: People’s name,
• Level: People’s level.

On the next screen, you can define the number of days off in a week.

PS: The maximum number of days off you can define is 4.

On the new screen, while you can set the minimum number of workers for morning and evening shifts, you can also set the minimum number of workers for each level.

When you click on “OK” button, you will be redirected to “Day Off Preferences” sheet. You can enter day off preferences based on days according to the number you set. We set the number of day off as 2.

PS: You can write “1” for the day that you want it as day off.

Click on “Gentor” logo after you define everything.

Once you click on logo, Gentor will run for you. When it is completed, you will be redirected to a new sheet called “Table”. In this sheet, you can find Gentor’s results and proposal for working days of each workers.

As you can see from the first table above, preference results are 91% for overall, 69% for Level 1, 80% for Level 2, 100% for Level 3, 100% for Level 4, 100% for Level 5. Preferences results are lower for Level 1 and Level 2 as their levels are lower than others. Gentor gives privilege to Level 3, Level 4 and Level 5 since their levels are higher.

On the second table, you can find Gentor proposals of which days and shifts workers should work in. Example: Person 1:

Morning shifts: Day 1, Day 6, Day 9, Day 12.

Evening shifts: Day 2, Day 4, Day 7, Day 10, Day 13, Day 14

Day off: Day 3, Day 5, Day 8, Day 11.

The next time you run Gentor, do not forget to click on “NO” button. Otherwise, Gentor will reset your work.

4. CP (Capacity Planning)

The name of the fourth optimization tool is “Capacity Planning”. Many companies have different production facilities, these production facilities have different capacities, different products produced and there are many warehouses where these products are delivered. Deciding which products are produced at which production facilities according to need of warehouses is one of the most difficult decisions for Supply Chain processes. With regards to “Capacity Planning”, you can easily achieve optimal results for a period of 12 months thanks to Gentor.

When you open “Gentor” file, click on “Capacity Planning” button.

When you click on button, a new screen will appear. On this screen, Gentor will ask you whether you want to install “Model” or not. If you have already completed the installation before, you need to click on “NO” in order not to reset your work. If this is the first time you build a model, you need to click on “YES” to perform the installation process. We will click on “YES” since we will build “Capacity Planning” model for the first time.

On the new screen, you will be asked how many production facilities you have.

PS: Maximum production facilities you can define is 3.

Then, you will be asked to write their name.

On the next screen, you will be asked how many warehouses you have.

PS: Maximum warehouses you can define is 10.

Then, you will be asked to write their name.

On the next screen, you will be asked how many products you produce.

PS: Maximum products you can define is 50.

Then, you will be asked to write their name.

Later, you will be redirected to new sheet. In this new sheet, there are 4 fields you need to enter:

• Capacity: Capacity of production facility (based on minutes),
• Binary: Is your product produced in a relevant production facility? If it is produced, you need to write: 1, if it is not produced, you need to write: 0 (For example: While Product 5 can be produced at all production facilities, Product 6 can be only produced at production facility C),
• Time: The duration of production of the relevant product in a relevant production facility (based on minutes)
• Cost: The cost of producing one product in a relevant production facility.

Once you have defined the fields, click on “GO SECOND PHASE” button above.

When you click on this button, you will be redirected to a new sheet where you can enter 12 months need of your warehouses on a product basis.

Click on “Gentor” logo after you define everything.

Once you click on logo, Gentor will run for you. When it is completed, you will be redirected to a new sheet called “CP – Result”. In this new sheet, you can find Capacity Utilization’s results and also find proposal for which products are produced at which production facilities.

Production capacities of production facilities A and B were 550.000 while production capacity of production facility C was 2.300.000. As it can been from the table below, Gentor gives proposal to run 3 production facilities at full capacity.

In the next table, you will see the information about which products should be produced at which production facilities.

According to Gentor’s proposal: While Product 1 should be produced at production facility C for 3 months, Product 2 should be produced at production facility A for the first 2 months and in month 3, 10.976 units of Product 2 should be produced at production facility C and the remaining 812 units should be produced at production facility A.

Briefly, you can find information about which products should be produced and where to be produced for a period of 12 months.

The next time you run Gentor, do not forget to click on “NO” button. Otherwise, Gentor will reset your work.

5. NP (Network Planning)

The name of the last optimization tool is “Network Planning”. Companies can reduce their logistics costs very easily thanks to the smart choices they make. Every company delivers their products to warehouses located at a certain distance from their production facilities in order to sell their products. It is actually not that difficult to find the right path for their deliveries. Through Gentor Optimization Model, you can easily find the optimal path.

When you open “Gentor” file, click on “Network Planning” button.

When you click on button, a new screen will appear. On this screen, Gentor will ask you whether you want to install “Model” or not. If you have already completed the installation before, you need to click on “NO” in order not to reset your work. If this is the first time you build a model, you need to click on “YES” to perform the installation process. We will click on “YES” since we will build “Network Planning” model for the first time.

On the new screen, you will be asked how many production facilities you have.

PS: Maximum production facilities you can define is 3.

Then, you will be asked to write their name.

On the next screen, you will be asked how many delivery points you have.

PS: Maximum delivery points you can define is 50.

Then, you will be asked to write their name.

Later, you will be redirected to new sheet. In this new sheet, there are 4 fields you need to enter:

• Truck Price: The cost of one truck that departs from your production facilities,
• Fuel Price: Fuel cost per km,
• Binary: Can you deliver from facility to facility? If the answer is yes, you need to write 1, if the answer is no, you need to write 0. (You should consider the rows as departure point and the column as arrival point. For example: You can deliver the goods from production facility A to DP 1 but you cannot deliver the goods from DP 1 to production facility A)

Once you have defined the fields, click on “GO SECOND PHASE” button above.

When you click on this button, you will be redirected to a new sheet where you can enter distance between locations based on KM. (You should consider the rows as departure point and the columns as arrival point. For example: Distance between production facility A and DP 1 is 784 KM)

Click on “Gentor” logo after you define everything.

Once you click on logo, Gentor will run for you. When it is completed, you will be redirected to a new sheet called “NP – Result”. In this new sheet, you will find the path you can follow.

You should consider the rows as departure point and the columns as arrival point. You can find Gentor’s proposal below:

• A -> DP 16 -> DP 46 -> DP 18 -> DP 13 -> DP 20
• A -> DP 21 -> DP 2 -> DP 19 -> DP 17 -> DP 23 -> DP 9 -> DP 31 -> DP 25 -> DP 41 -> DP 37
• A -> DP 22 -> DP 40 -> DP 42 -> DP 49 -> DP 27 -> DP 36 -> DP 39 -> DP 32 -> DP 6 -> DP 7 -> DP 1 -> DP 48
• A -> DP 43
• C -> DP 12
• C -> DP 26 -> DP 5 -> DP 29 -> DP 3 -> DP 15 -> DP 14 -> DP 11 -> DP 35 -> DP 4 -> DP 10 -> DP 50 -> DP 45 -> DP 33 -> DP 28 -> DP 8 -> DP 24 -> DP 38 -> DP 30 -> DP 34 -> DP 47 -> DP 44

The next time you run Gentor, do not forget to click on “NO” button. Otherwise, Gentor will reset your work.

You can find the link below to download Gentor: